Δόξα Δράμας

ΟΙ ΜΑΥΡΑΕΤΟΙ ΤΟΥ ΒΟΡΡΑ

Η ΔΟΞΑ ΠΟΥ ΑΓΑΠΗΣΑΝ ΟΛΟΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΙΛΑΘΛΟΙ

(του συγγραφέα Βασίλη Τσιαμπούση – Οκτώβριος 1998)

Η ΔΡΑΜΑ είναι μια επαρχιακή πόλη που δεν έχει στον ήλιο μοίρα. Οι καπναποθήκες της, που μένουν αδειανές, οι μετανάστες, που έστειλε στη Γερμανία και δε γύρισαν ποτέ, τα στρατόπεδα, που μετακίνησαν σε θέσεις αμύνης πιο σημαντικές, τα ‘’φασονάδικα’’, που μετακόμισαν στη Βουλγαρία, αποτέλεσαν μεγάλες πληγές για την περιοχή. Ένας καημός, όμως, που δεν εξαρτάται μόνο απ’ το οικονομικό, πονάει τους Δραμινούς πιο πολύ απ’ όλα. Η ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ, η ποδοσφαιρική ομάδα που έκανε την πόλη γνωστή στο πανελλήνιο, έχει ξεπέσει πια εντελώς. Ο ‘’Γυμναστικός Σύλλογος ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ’’ γεννήθηκε αμέσως μετά τον Α’ Παγκόσμιο πόλεμο, το 1918. Τότε ένα τάγμα Εγγλέζων στρατοπέδευσε στην πόλη κι οι στρατιώτες του περνούσαν τα’ απογεύματά τους παίζοντας ποδόσφαιρο. Γρήγορα τις ομάδες τους πλαισιώνουν και ντόπιοι νεαροί, που αποτέλεσαν και τον πυρήνα της πρώτης ομάδας της περιοχής. Στα χρόνια που ακολούθησαν η ΔΟΞΑ διέγραψε μια θαυμαστή πορεία στο ποδοσφαιρικό στερέωμα της χώρας. 

Στην περίοδο μάλιστα από το 1956 έως το 1962 αγωνίστηκε ανελλιπώς στο Πανελλήνιο Πρωτάθλημα και το Πρωτάθλημα Ελλάδος, ενώ έφτασε και τρεις φορές στον τελικό του Κυπέλλου Ελλάδος (1954, 1958, 1959), χωρίς όμως ποτέ να στεφθεί Κυπελλούχος. Με την απόσταση που έχουμε τα χρόνια εκείνα, ίσως μπορούμε πια να ερμηνεύσουμε το φαινόμενο της επαρχιακής ομάδας που διέπρεψε πανελληνίως και να μιλήσουμε για τις πιο σημαντικές επιπτώσεις που είχε στην περιοχή της Δράμας αλλά και στον αθλητισμό της Ελλάδας. Καταρχήν, η δημιουργία της ΔΟΞΑΣ αποτέλεσε μια πολλή σοβαρή υπόθεση για τους Δραμινούς. Στις τάξεις της ομάδας οργανώθηκαν από την πρώτη στιγμή όλα τα προοδευτικά στοιχεία της νεολαίας, ανεξάρτητα από πολιτικές πεποιθήσεις. Αυτό, με τις συνθήκες της εποχής εκείνης, θεωρείται απολύτως φυσιολογικό. Σε μια περιοχή που μόλις είχε απελευθερωθεί, που μόλις είχε συνενωθεί με τον εθνικό κορμό, σ’ έναν τόπο όπου ακόμα αντιλαλούσαν, τα εθνικά κηρύγματα του Χρυσοστόμου, οι διαχωρισμοί και οι ομαδοποιήσεις δεν είχαν προλάβει να εμφανιστούν. Στη συνέχεια, οι πλέον προβεβλημένοι πολίτες της Δράμας ασχολήθηκαν με τη διοίκηση της ομάδας, αφενός συνεισφέροντας συνδρομή ανάλογη με τις οικονομικές τους δυνατότητες και αφετέρου προσδίδοντας κύρος και αίγλη σ’ αυτήν.

ΘΑΥΜΑΣΤΗ ΠΟΡΕΙΑ

Η ΔΟΞΑ σύντομα επέδειξε σπουδαία δράση και απόκτησε μεγάλη φήμη στην περιοχή. Το 1924, όταν οι ‘’ανταλλάξιμοι’’ της Μικρασίας εγκαταστάθηκαν στη Δράμα, βρήκαν ένα αθλητικό σύλλογο σε ακμή, τις τάξεις του οποίου πύκνωσαν χωρίς ενδοιασμούς. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Δράμα δεν αναπτύχθηκε καμία αμιγής προσφυγική ομάδα ποδοσφαίρου και αυτό υπήρξε στοιχείο μάλλον θετικό για την ενσωμάτωση των προσφύγων στον υπόλοιπο πληθυσμό. Η καλή αρχή, λοιπόν, η πλατιά συμμετοχή, η οργάνωση και η σοβαρότητα ήταν η πρώτη προίκα της ομάδας. Αλλά και ο χαρακτήρας των προσφύγων, η ζωντάνια και η λαχτάρα τους να ξαναδημιουργήσουν αυτά που έχασαν, μαζί με τη νοικοκυροσύνη και την περηφάνια των ντόπιων, αποτέλεσαν τα καλύτερα εχέγγυα για την επιτυχία της. Η ΔΟΞΑ προπολεμικώς ήταν η πρωταγωνίστρια του πρωταθλήματος της Βόρειας Ελλάδας και η Δράμα απέκτησε τη φήμη της πόλης με τη μεγαλύτερη παράδοση στο ποδόσφαιρο. Αυτή η φήμη δικαιώθηκε κατά τη δεκαετία του ’50, όταν βρέθηκαν στο σύλλογο πολλοί καλοί ποδοσφαιριστές ταυτοχρόνως και η ΔΟΞΑ αναδείχθηκε η καλύτερη επαρχιακή ομάδα της Ελλάδας. Φυσικά, πέρα από την παράδοση, στη δημιουργία των θρυλικών ‘’ΜΑΥΡΑΕΤΩΝ’’ της δεκαετίας του ’50 συνήργησαν και άλλοι παράγοντες. Η απόκτηση ιδιόκτητων γηπεδικών εγκαταστάσεων (εγκαίνια κερκίδας το 1953 στο γήπεδο που εγκαινιάστηκε το 1927), η μικρή ηλικία των ποδοσφαιριστών της ΔΟΞΑΣ, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν φίλοι και συμμαθητές στο Γυμνάσιο της πόλης, αλλά και η, για τα δεδομένα της εποχής εκείνης, επαγγελματική συνείδηση που κυριάρχησε στο σύλλογο, ήταν τα σημαντικότερα απ’ αυτά. Και, βέβαια, η εκλογή του ΑΝΤΩΝΗ ΚΑΣΤΡΙΝΟΥ, ο οποίος ξόδεψε μέρος της περιουσίας του για την ομάδα, και η πρόσληψη του Νίκου Πάγκαλου, που εκτός από καλός προπονητής ήταν και άριστος παιδαγωγός, έπαιξαν ρόλο σπουδαιότατο.

Η πορεία, λοιπόν, της ΔΟΞΑΣ ήταν θαυμαστή και οι επιπτώσεις της σημαντικές για τους κατοίκους της περιοχής. Κάθε Κυριακή που η ομάδα έπαιζε εντός έδρας έρχονταν να τη δουν φίλαθλοι απ’ όλη την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη. Αυτό βέβαια δεν ήταν παράξενο, μια και η ΔΟΞΑ ήταν τότε ο μοναδικός εκπρόσωπος της ευρύτερης περιοχής στην Α’ Εθνική Κατηγορία. Υπήρξαν αγώνες με μεγάλες ομάδες της πρωτεύουσας, κατά τους οποίους μαζεύτηκαν στο γήπεδο περισσότεροι από δέκα χιλιάδες φίλαθλοι. Εστιατόρια, καφενεία, ξενοδοχεία και άλλες μικροεπιχειρήσεις στήριξαν μέρος του τζίρου τους στο ποδόσφαιρο της πόλης. Το σημαντικότερο, όμως, απ’ όλα τα επιτεύγματα της ΔΟΞΑΣ ήταν η κοινωνική και εθνική επίδρασή της πάνω στους κατοίκου της περιοχής. Η Δράμα, τόσο στη διάρκεια της υποδοχής των προσφύγων του Πόντου και της Μικράς Ασίας όσο και κατά τον εμφύλιο πόλεμο και ύστερα απ’ αυτόν, ήταν από τις λιγότερο ταραγμένες περιοχές της Ελλάδας. Οι λόγοι που συνέλαβαν σ’ αυτό είναι πολλοί, αλλά και η ύπαρξη της ΔΟΞΑΣ, ως δεσμού συνεργασίας και ομόνοιας, πρέπει να μετρηθεί ανάμεσά τους. Για πολλά χρόνια το καθημερινό θέμα στις δημόσιες συζητήσεις των κατοίκων ήταν η πορεία της ομάδας στις εθνικές διοργανώσεις. Τη Δευτέρα και την Τρίτη όλοι ασχολούνταν με τον αγώνα που είχε περάσει, απ’ την Τετάρτη και μετά όλοι μιλούσαν για την ερχόμενη αγωνιστική και την Κυριακή πλούσιοί και φτωχοί, δεξιοί και αριστεροί πανηγύριζαν τη νίκη ή τα έβαφαν μαύρα για την ήττα. Ίσως είναι ελάχιστες οι επαρχιακές πόλεις της Ελλάδας, στις οποίες υπήρξε ανάλογο πάνδημο συναισθηματικό δέσιμο μεταξύ των κατοίκων και ενός αθλητικού συλλόγου. Οι παλαιότεροι διηγούνται πως ακόμα και η βόλτα της Κυριακής και η βόλτα των Δραμινών επηρεάζονταν από το αποτέλεσμα της ομάδας στο ποδόσφαιρο. Ακόμη περισσότερο, χάρη στη ΔΟΞΑ και τις επιτυχίες της, ιδίως όταν νικούσε τις μεγάλες ομάδες της πρωτεύουσας, οι Δραμινοί αισθάνονταν περήφανοι και δικαιωμένοι ως πολίτες μιας πατρίδας που οι επαρχιώτες αγωνίστηκαν γι’ αυτήν , αλλά από την πλευρά του κέντρου εισέπραξαν περιφρόνηση και αδιαφορία.

ΜΑΘΗΜΑ ΗΘΟΥΣ

Η ΔΟΞΑ ΔΡΑΜΑΣ, όμως, τα χρόνια εκείνα δεν είχε φίλους και οπαδούς μόνο στη Μακεδονία, αλλά και σ’ όλη την υπόλοιπη Ελλάδα. Και οι φίλαθλοι δεν τη συμπαθούσαν μόνο για το τεχνικό παιχνίδι της, αλλά και για το ήθος και την αξιοπρέπεια των παικτών και των παραγόντων της. Η ΔΟΞΑ, και όταν οι διαιτητές την αδικούσαν, κι αυτό συνέβαινε συχνά, δεν ξέπεφτε σε υστερίες και κακόγουστες διαμαρτυρίες και παραστάσεις. Και όταν έχανε, ήξερε να δίνει το χέρι στον αντίπαλο και ν’ αναγνωρίζει την ανωτερότητά του. Μ’ αυτή τη νοοτροπία και την ανωτερότητά της η ομάδα υπήρξε, τελικά, ένα μάθημα για όλο το φίλαθλο κόσμο της εποχής. Και αυτή η συνεισφορά της ΔΟΞΑΣ ήταν από τις σημαντικότερες της στο ελληνικό ποδόσφαιρο. Τα θαύματα πάντοτε έχουν κάποιο τέλος. Στην περίπτωση της ΔΟΞΑΣ, ο οικονομικός ξεπεσμός της πόλης, η αλλοτρίωση των κατοίκων της επαρχίας – που έφτασε στις μέρες να εκφράζεται με αποχή από οτιδήποτε συλλογικό – η εμπορευματοποίηση των πάντων και προπαντός η ανυποληψία της νέας γενιάς των παραγόντων της, που αφελώς θεωρούν την ομάδα κτήμα τους, την έριξαν πολύ χαμηλά. 

Οι Δραμινοί, σε απάντηση, δεν πηγαίνουν πια στο γήπεδο. Δεν παύουν, όμως, ν’ αναπολούν τις δόξες του παρελθόντος και ν’ αποθέτουν τις ελπίδες τους σ’ ένα δεύτερο θαύμα. Τότε το γήπεδο θα ξαναγεμίσει, λένε, και θα ‘ναι όλοι εκεί. Ο Τρανός, ο Σιμόπουλος, ο Αθανασιάδης, ο Βαγενάς, ο Μαγιάκης, ο Φρανσουά, ο Δοξατινός, ο Σταυρίδης, ο Περβανάς, ο Καπανίκης, ο Πεντζίκης, ο στρατηγός Κοιμήσης, ο γερο-Δουμπέσας, ο ΚΑΣΤΡΙΝΟΣ, ο Κουρμπέτης, ο Πάγκαλος, ο Κουιρουκίδης, οι Λουκανίδηδες, ο Πιστικός, ο Μποϊντάρης, ο Κοτρίδης, ο Ιγνατίου, ο Σημιτλιώτης, ο Ναλμπάντης, ο Τζαφέρης, ο Γρηγοριάδης, ο Ιωάννου, ο Γεωργιάδης, ο Σαμλίδης, ο Διονυσιάδης και τόσοι άλλοι μαζί τους. Και θα στηθεί πάλι στη βορινή πύλη του Σταδίου της ΔΟΞΑΣ η ασπρόμαυρη σημαία και ο δημοδιδάσκαλος Κωνσταντινίδης θα διαβάσει τον ‘’Απόστολο’’. Τότε και η πόλη θα αναστηθεί και ο κόσμος με ενθουσιασμό θα ψάλει τον ύμνο της ομάδας: ‘’ΖΗΤΩ Η ΔΟΞΑ ΜΑΣ ΠΑΙΔΙΑ, ΠΟΥ ΞΕΡΕΙ ΠΑΝΤΑ ΝΑ ΝΙΚΑ’’.